Trauma to nie tylko psychologiczne doświadczenie – to głęboki fizjologiczny proces, który zmienia funkcjonowanie mózgu i całego układu nerwowego. W Centrum Psychoterapii i Leczenia specjalizujemy się w pomocy osobom z zespołem stresu pourazowego (PTSD), oferując indywidualnie dobrane formy terapii oparte na najnowszej wiedzy neurobiologicznej.
1. Jak trauma wpływa na mózg? Kluczowe obszary zaangażowane w PTSD
Ciało migdałowate – nadaktywny alarm bezpieczeństwa
To niewielka struktura w mózgu odpowiadająca za wykrywanie zagrożeń i reakcję strachu. U osób z PTSD:
-
Jest nadwrażliwe, często myląc neutralne sytuacje z niebezpieczeństwem
-
Wykazuje zwiększoną aktywność nawet wiele lat po traumatycznym zdarzeniu
-
Powoduje nadmierną reakcję emocjonalną na potencjalne „triggery”
Hipokamp – uszkodzone archiwum pamięci
Ta część mózgu odpowiada za:
-
Konsolidację wspomnień (przekształcanie ich w trwałe ślady pamięciowe)
-
Kontekstualizację doświadczeń (odróżnianie przeszłości od teraźniejszości)
Badania pokazują, że u osób z PTSD hipokamp jest często mniejszy o 5-10%, co prowadzi do:
✔ Problemów z odróżnianiem bezpiecznej teraźniejszości od traumatycznej przeszłości
✔ Fragmentarycznych, intensywnych wspomnień traumy
✔ Trudności w „uporządkowaniu” traumatycznych doświadczeń
Kora przedczołowa – wyłączony „hamulec” emocjonalny
Odpowiada za:
-
Racjonalną ocenę sytuacji
-
Kontrolę emocji
-
Planowanie i podejmowanie decyzji
W PTSD komunikacja między korą przedczołową a ciałem migdałowatym jest zaburzona, co skutkuje:
▪️ Trudnościami w uspokajaniu się po przypływie emocji
▪️ Impulsywnymi reakcjami
▪️ Problemami z koncentracją i logicznym myśleniem w stresie
2. Teoria poliwagalna – dlaczego niektórzy „zamrażają” emocje?
Teoria poliwagalna, opracowana przez dr. Stephena Porgesa, rewolucjonizuje nasze rozumienie reakcji na traumę. W przeciwieństwie do tradycyjnego modelu „walka lub ucieczka”, teoria ta wyróżnia trzy hierarchiczne strategie obronne układu nerwowego:
1. System społecznego zaangażowania (najwyższy poziom bezpieczeństwa)
Gdy czujemy się bezpieczni, nasz organizm:
-
Aktywuje nerw błędny brzuszny (część przywspółczulna)
-
Umożliwia spokojną komunikację i kontakt z innymi
-
Utrzymuje równowagę fizjologiczną (regularny oddech, spokojne tętno)
Dlaczego to ważne w terapii? Osoby po traumie często mają zaburzoną zdolność do korzystania z tego systemu.
2. Mobilizacja (walka/ucieczka) – reakcja współczulna
Gdy mózg wykryje zagrożenie:
-
Aktywuje się układ współczulny
-
Wzrasta poziom adrenaliny i kortyzolu
-
Pojawiają się klasyczne objawy: przyspieszone tętno, spocone dłonie, napięcie mięśni
Problem w PTSD: System ten często pozostaje chronicznie włączony, prowadząc do:
-
Stałego pobudzenia
-
Problemy ze snem
-
Drażliwości
3. Immobilizacja (zamrożenie/dysocjacja) – najstarsza ewolucyjnie reakcja
Gdy walka i ucieczka są niemożliwe:
-
Aktywuje się nerw błędny grzbietowy
-
Spowalnia metabolizm (obniża tętno, ciśnienie)
-
Pojawia się dezorientacja i odrętwienie
Kluczowe odkrycie Porgesa: Ta reakcja nie jest „brakiem reakcji”, ale aktywną strategią przetrwania zapisaną w naszym układzie nerwowym.
Jak trauma zaburza tę hierarchię?
U osób z PTSD:
-
System społecznego zaangażowania jest osłabiony – trudności w odczuwaniu bezpieczeństwa
-
Reakcja walki/ucieczki jest nadaktywna – stałe pobudzenie
-
Reakcja zamrożenia uaktywnia się nieadekwatnie – nawet w bezpiecznych sytuacjach
„Zamrożenie nie jest słabością – to mądrość ciała, które wie, kiedy walka jest niemożliwa”
Ta perspektywa pozwala nam:
✔ Unikać stygmatyzacji („dlaczego nie walczyłeś?”)
✔ Lepiej zrozumieć objawy PTSD
✔ Opracować bardziej skuteczne strategie terapeutyczne
Dlaczego niektórzy „zamarzają”?
Gdy trauma jest zbyt intensywna, a ucieczka niemożliwa, układ nerwowy automatycznie wybiera strategię zamrożenia – to ostatnia linia obrony przed przytłaczającym bólem psychicznym.
3. Jak terapia może „odmrozić” emocje? Metody stosowane w naszym Centrum
Terapia EMDR
-
Jak działa? Poprzez stymulację bilateralną (ruchy gałek ocznych, dźwięki) pomaga mózgowi przetworzyć traumatyczne wspomnienia
-
Efekty terapii EMDR to między innymi:
✔ Zmniejszenie intensywności wspomnień
✔ Przywrócenie poczucia bezpieczeństwa
✔ Poprawa regulacji emocjonalnej
Terapia somatyczna
-
Jak działa? Koncentruje się na uwalnianiu napięć z ciała – miejsc, gdzie trauma jest „przechowywana”
-
Techniki:
▪️ Świadomy oddech
▪️ Delikatne ćwiczenia uwalniające napięcie
▪️ Mindfulness
Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT)
-
Jak działa? Pomaga zmienić negatywne schematy myślowe powstałe w wyniku traumy
-
Korzyści:
✔ Zmniejszenie lęku
✔ Większa kontrola nad reakcjami
✔ Poprawa samooceny
4. Kiedy warto zgłosić się po pomoc?
Rozważ wizytę u specjalisty i rozpoczęcie procesu terapii indywidualnej , jeśli:
✔ Wspomnienia traumy utrudniają codzienne funkcjonowanie
✔ Unikasz miejsc, ludzi lub sytuacji związanych z traumatycznym doświadczeniem
✔ Masz problemy ze snem lub koncentracją
✔ Czujesz się emocjonalnie odrętwiały lub przeciwnie – przytłoczony emocjami
Podsumowanie: Czy można „odmrozić” emocje po traumie?
Tak! Dzięki neuroplastyczności mózgu możliwe jest:
✅ Przywrócenie równowagi w układzie nerwowym
✅ Odzyskanie kontaktu z własnymi emocjami
✅ Zbudowanie nowej, bezpieczniejszej rzeczywistości
📞 Skontaktuj się z Centrum Psychoterapii i Leczenia – pomożemy Ci odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
- Telefon: 18 307 01 11
- E-mail: biuro@centrum-leczenia.pl
- Formularz do rejestracji wizyty online: https://app.egabinet.pl/erejestracja/3147775d-e784-4b6b-ae23-54bb8e1c8937