Kompulsywne objadanie się, określane w literaturze jako binge eating disorder (BED), to jedno z najczęściej występujących zaburzeń odżywiania. Szacuje się, że dotyka ono nawet kilku procent populacji, a mimo to często pozostaje nierozpoznane. Wiele osób traktuje swoje objawy jako „brak silnej woli” czy „słabość charakteru”, tymczasem kompulsywne objadanie się to poważne zaburzenie psychiczne, które wymaga profesjonalnej pomocy.
W tym artykule wyjaśniamy:
-
czym dokładnie jest kompulsywne objadanie się,
-
jakie są objawy i kryteria diagnostyczne,
-
w jaki sposób wpływa ono na psychikę i ciało,
-
dlaczego nie jest to kwestia „braku dyscypliny”,
-
oraz jakie formy terapii pomagają w powrocie do zdrowia.
Czym jest kompulsywne objadanie się?
Kompulsywne objadanie się to zaburzenie odżywiania charakteryzujące się powtarzającymi się epizodami spożywania bardzo dużych ilości jedzenia w krótkim czasie. Kluczowym elementem jest utrata kontroli – osoba objadająca się ma poczucie, że nie może przestać jeść, nawet jeśli nie odczuwa głodu.
W przeciwieństwie do bulimii, po epizodach objadania się nie dochodzi do zachowań kompensacyjnych takich jak prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających czy nadmierna aktywność fizyczna. To powoduje, że BED często prowadzi do przyrostu masy ciała, otyłości i problemów zdrowotnych.
Objawy kompulsywnego objadania się
Do najczęstszych objawów należą:
-
jedzenie bardzo szybko, aż do bolesnego przepełnienia,
-
spożywanie posiłków mimo braku fizycznego głodu,
-
objadanie się w samotności z powodu wstydu,
-
pojawiające się po epizodach poczucie winy, smutek, wstręt do siebie,
-
trudności w kontrolowaniu ilości i czasu spożywanego jedzenia.
Według kryteriów diagnostycznych DSM-5, aby rozpoznać BED, epizody objadania powinny pojawiać się średnio co najmniej raz w tygodniu przez okres 3 miesięcy.
Jak kompulsywne objadanie się wpływa na psychikę?
Kompulsywne objadanie się to nie tylko problem z jedzeniem – to głęboko zakorzeniony mechanizm psychiczny.
Osoby z BED często doświadczają:
-
niskiej samooceny i poczucia braku kontroli nad własnym życiem,
-
silnego wstydu i winy po epizodach objadania się,
-
zaburzeń nastroju, takich jak depresja czy stany lękowe,
-
poczucia izolacji i samotności, ponieważ objadanie się zwykle odbywa się w ukryciu,
-
pogłębiających się problemów z obrazem własnego ciała.
Jedzenie staje się w tym mechanizmie sposobem na regulowanie emocji – chwilową ulgą w sytuacjach stresowych, smutku, napięcia czy nudy. Niestety, po krótkim czasie pojawia się poczucie winy, co nasila błędne koło objadania się.
Skutki kompulsywnego objadania się dla zdrowia fizycznego
Zaburzenie to nie pozostaje bez wpływu na organizm. Najczęstsze konsekwencje to:
-
przyrost masy ciała i otyłość,
-
rozwój cukrzycy typu 2, nadciśnienia i chorób sercowo-naczyniowych,
-
problemy z układem pokarmowym, w tym refluks czy zaparcia,
-
obniżona kondycja fizyczna i przewlekłe zmęczenie.
Połączenie problemów psychicznych i fizycznych sprawia, że BED poważnie obniża jakość życia i zwiększa ryzyko chorób przewlekłych.
Dlaczego kompulsywne objadanie się to nie „brak silnej woli”?
W społeczeństwie nadal panuje mit, że osoby objadające się po prostu „nie potrafią się powstrzymać”. Tymczasem kompulsywne objadanie się to zaburzenie psychiczne, w którym jedzenie pełni funkcję strategii radzenia sobie z emocjami.
To nie brak dyscypliny, lecz sygnał, że dana osoba zmaga się z głębokimi trudnościami emocjonalnymi, stresem, traumą czy problemami w relacjach. Leczenie wymaga pracy nad przyczynami objadania się, a nie tylko prób kolejnych diet.
Leczenie kompulsywnego objadania się
Najskuteczniejszą formą pomocy jest Psychoterapia indywidualna, szczególnie w nurcie poznawczo-behawioralnym (CBT). W procesie leczenia pacjent uczy się:
-
rozpoznawać i regulować swoje emocje, które często są bezpośrednią przyczyną napadów objadania,
-
budować zdrowsze strategie radzenia sobie ze stresem,
-
poprawiać obraz własnego ciała i poczucie własnej wartości,
-
wprowadzać regularne i świadome nawyki żywieniowe.
W niektórych przypadkach konieczna jest również współpraca z lekarzem psychiatrą oraz dietetykiem, aby leczenie było kompleksowe.
Kiedy warto szukać pomocy?
Jeśli zauważasz u siebie lub bliskiej osoby częste epizody objadania się, poczucie winy po jedzeniu czy rosnące problemy zdrowotne – to sygnał, że warto skonsultować się ze specjalistą. Im wcześniej rozpocznie się terapię, tym większe szanse na skuteczne leczenie i powrót do równowagi. W Centrum Psychoterapii i Leczenia w Nowym Targu oferujemy kompleksową pomoc w zakresie leczenia zaburzeń odżywiania, w tym kompulsywnego objadania się. Dzięki odpowiedniej diagnozie i terapii indywidualnej dostosowanej do potrzeb pacjenta, odzyskanie równowagi w nawykach żywieniowych staje się możliwe.
Centrum Psychoterapii i Leczenia
ul. Jana Kilińskiego 1, Nowy Targ
18 307 01 11
biuro@centrum-leczenia.pl
Nie jesteś sam/a – sięgnięcie po pomoc to pierwszy krok do zdrowia.